Ok, ik ben me er van bewust dat ‘verbinding’ een ongelofelijk geitenwollensokken gehalte heeft. Een woord waar je misschien zelfs jeuk van krijgt. De term is abstract en klinkt vaag en zweverig. Iets waar de meeste mensen al op voorhand een cynische houding bij zullen aannemen. Dat was voor mij net zo goed het geval. Inmiddels denk ik daar anders over. Ik denk dat er in verbinding een sleutel ligt voor onze hedendaagse problemen.
Daarvoor moeten we wel eerst kijken naar de aard van deze problemen. En dan heb ik het niet alleen over klimaatverandering natuurlijk. Ook de groeiende kloof, verlies van biodiversiteit, polarisatie, ontbossing, vervuiling, om er nog een paar te noemen. Het punt met deze problemen is dat het allemaal collectieve problemen zijn. Vaak zijn ze ook nog eens niet zichtbaar, ver weg of zijn het problemen die zo geleidelijk ontstaan dat we er bijna niks van merken. Alleen bij rampen, zoals de overstromingen in Limburg, worden we weer eens met onze neus op de feiten gedrukt en is er weer urgentie. Toch is al snel weer de gedachte bij deze grootse problemen ‘wat kan ik daar nou als individu aan doen?’, ‘anderen doen ook niets dus waarom ik wel’ of ‘het heeft toch geen effect als ik iets doe’. En vervolgens is er niets dat ons er van weerhoudt om gewoon verder te gaan tot de orde van de dag. We worden zelfs gestimuleerd weer zo snel mogelijk in ons gebruikelijke patroon terug te keren. En dat terwijl dat gebruikelijke patroon, onze Nederlandse leefstijl, een aardige bijdrage levert aan onze problemen. We hebben namelijk 3,5 aardes nodig hebben als we allemaal zoals wij zouden leven! Maar de problemen zijn niet voelbaar, niet dichtbij genoeg en voelen niet urgent genoeg om er iets voor te veranderen. Blijkbaar moeten we als mensen ‘skin in the game’ hebben om verantwoordelijkheid te pakken en tot actie over te gaan. En daarbij helpt het enorm als het dichtbij is en we niet de enige zijn die iets onderneemt.
Het begint met het creëren van sterke relaties.
‘Skin in the game’ of je persoonlijk geraakt voelen door onze collectieve problemen is iets dat niet te organiseren is. Met elke nieuwe poging om meer aandacht te krijgen met een documentaire van Sir David Attenborough, zullen er zeker meer mensen bewust worden van de problemen en hun urgentie. Maar het leidt lang niet bij iedereen tot actie of verandering. Het moment waarop het kwartje valt is voor iedereen anders en het zal ook voor iedereen anders zijn hoe ze hier mee omgaan. De één wordt cold-turkey veganistisch, de ander zal er misschien 10 jaar over doen om tot het eten van geen of minder vlees te komen. En bij weer anderen valt het kwartje wel, maar hebben ze simpelweg geen flauw idee waar ze moeten beginnen. De verandering die nodig is, is zo fundamenteel dat het een existentiële kwestie wordt. En daarom is die verandering ook zo enorm persoonlijk en is er vaak een ingrijpende gebeurtenis nodig om echt tot verandering te komen. Toch denk ik dat er een aantal manieren zijn om als ontwerper mensen te bewegen naar een duurzame manier van samenleven. En guess what; dat gaat natuurlijk over ontwerpen voor verbinding.
Het begint met het creëren van sterke relaties. Tussen mensen onderling, maar ook met de natuur en de omgeving. Als het namelijk gaat om iets waar je om geeft, waar je gehecht aan bent op wat voor manier dan ook, dan zal je eerder in actie komen als dit bedreigd wordt. En dat werkt vaak alleen lokaal. Je kan moeilijk van iemand in Nederland verwachten dat ze gehecht zijn aan een bos in Zuid-Amerika. Maar als we zorgen dat mensen gehecht zijn aan hun buurt en de natuur in hun omgeving, dan zullen ze daar goed voor zorgen. Bovendien ligt dat ook binnen hun bereik om er iets aan te doen. Daarnaast versterken relaties ook nog de aanzet tot actie. Als er een collectief ontstaat dat zich inzet voor iets zullen anderen makkelijker aanhaken. Zie bijvoorbeeld dit onderzoek van TNO. Ook gaan ‘velen handen maken licht werk’ en ‘goed voorbeeld doet volgen’ hier op. In een buurt zonder betrokkenheid en gemeenschapszin kan zoiets nooit ontstaan.
Bij Studio Ren hebben we verschillende strategieën om regeneratief te ontwerpen. Daarmee maken we gebouwen met échte toekomstwaarde.
Als laatste gaat het over het verbinden van deze relaties aan onze dagelijkse gewoontes. Organiseer je een buurt zo dat iedereen langs een gemeenschappelijke ruimte komt voordat ze hun huis binnen gaan, dan wordt het toeval iets groter dat je de buurman tegen komt als je thuis komt van je werk. En leg je de gemeenschappelijke composthoop weer op de route naar de auto dan maak je het makkelijk om er een dagelijkse gewoonte van te maken het groen afval te composteren. Eigenlijk is het ongelofelijk banaal en simpel. Het probleem is dat we vaak andere waarden voorop stellen in een ontwikkeling. Of soms denken we er niet eens meer over na waarom we de dingen doen zoals we ze doen.
Bij Studio Ren hebben we verschillende strategieën om te ontwerpen voor verbinding. Door bijvoorbeeld regeneratief te ontwerpen zorgen we voor een andere mindset en kunnen we plekken ontwerpen met échte toekomstwaarde. Nieuwsgierig hoe we dat voor jou kunnen doen?
Mail ons: hello@studioren.nl
